ฟ้าทะลายโจรรักษาโควิดได้หรือไม่?

เวลาเร...

ฟ้าทะลายโจรรักษาโควิดได้หรือไม่?

เวลาเราทำข้อสอบวิทยาศาสตร์ในโรงเรียน คำตอบมักจะมีอยู่แค่สองคำตอบ นั่นก็คือ "ได้" หรือ "ไม่ได้" แต่ในความโลกแห่งความเป็นจริงในทางวิทยาศาสตร์แล้วนั้น มีอีกคำตอบหนึ่ง ซึ่งมักจะเป็นคำตอบที่เกิดขึ้นบ่อยกว่านั่นก็คือ "(ยัง)ไม่รู้"

และคำตอบที่ถูกต้องของฟ้าทะลายโจรต่อการรักษาโควิดในปัจจุบันก็คือ "ไม่รู้"

ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชสมุนไพร นิยมในหมู่แพทย์แผนไทยหรือแพทย์ทางเลือก เป็นสมุนไพรที่ได้ถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจากสมุนไพร) กระทรวงสาธารณสุข มักจะนำไปใช้บรรเทาอาการหวัด แก้ไอ และเจ็บคอ

ปัจจุบันที่มีการระบาดของโรคโควิด-19 อย่างแพร่หลาย จึงได้มีการนำฟ้าทะลายโจรมาใช้รักษาผู้ป่วยโควิด-19 กันอย่างแพร่หลาย อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาใดที่สามารถยืนยันได้อย่างแน่ชัดว่าฟ้าทะลายโจรนั้นสามารถช่วยรักษาโควิดได้หรือไม่

การศึกษาผลของฟ้าทะลายโจรที่ม่ต่อโควิดที่ได้รับการตีพิมพ์ผ่านวารสารนานาชาตินั้น เท่าที่ผู้เขียนพบมามีอยู่เพียงแค่สองการศึกษา [1][2] ซึ่งทั้งสองงานนั้นเป็นเพียงการศึกษา in vitro ซึ่งก็คือการศึกษาผลของฟ้าทะลายโจรต่อเชื้อโควิดในเนื้อเยื่อเซลล์บนจานเพาะเชื้อ ซึ่งแม้ว่าจะมีผลที่บ่งชี้ถึงความ "เป็นไปได้" แต่เราไม่สามารถบอกได้ว่าผลที่เป็นไปในทางบวกในห้องทดลองนั้นจะมีผลอย่างไรร่างกายอันซับซ้อนของสิ่งมีชีวิตและการตอบสนองต่อการติดเชื้อจริงของระบบร่างกาย

แต่เรากลับพบการสื่อสารกันอย่างแพร่หลาย ไปจนถึงการผลักดันให้เป็นมาตรการของรัฐในการแจกจ่ายยาฟ้าทะลายโจรให้กับผู้ป่วย หรือแม้กระทั่งให้ผู้ที่มีความเสี่ยงจะติดเชื้อ ทั้งๆ ที่แม้กระทั่งแพทย์แผนทางเลือกก็เพียงแต่แนะนำว่าฟ้าทะลายโจรไม่ได้ป้องกันโควิด-19 แต่ใช้รักษาอาการเบื้องต้นเท่านั้น[3]

นอกไปจากนี้ เรากลับได้ยินกันถึงว่า ฟ้าทะลายโจรนั้นใช้ได้ผลดี เนื่องจากผู้ป่วยที่ได้รับฟ้าทะลายโจรในเรือนจำ หายหมดทั้ง 100% จนถึงจะออกมาเป็นยามาตรการบังคับสำหรับผู้ป่วยโควิดทั้งประเทศ

แต่นี่คือเหตุผลสำคัญว่าทำไมเราจึงควรจะต้องใช้ Double-blind placebo-controlled study[4] เป็นมาตรฐานในการยืนยันประสิทธิภาพของวิธีรักษาเพียงเท่านั้น อย่าลืมว่าผู้ป่วยโควิด 100% หากไม่เสียชีวิตไปก่อน ก็จะต้องหายจากโรคด้วยกันทั้งนั้น การเอาเพียงข้อมูลว่าคนจำนวนมากที่รับประทานฟ้าทะลายโจรแล้วหายนั้นจึงไม่สามารถยืนยันได้ว่ายานั้นมีส่วนช่วยในการทำให้หาย โดยเฉพาะเมื่อเราให้ฟ้าทะลายโจรเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยสีเขียวในเรือนจำที่มีความเสี่ยงต่ำ และอาการไม่รุนแรงอยู่แล้ว ในขณะที่ผู้ป่วยอาการหนักทุกรายถูกส่งไปยังรพ. เพื่อรักษาด้วยการรักษาอื่น[5][6] ซึ่งก็แน่นอนว่าในกลุ่มผู้ป่วยอาการไม่หนักทุกคนที่เราจ่ายยาฟ้าทะลายโจรให้ เราก็จะพบว่าอาการไม่หนัก ตามที่เราแยกเอาไว้ตั้งแต่แรก

ทั้งนี้ทั้งนั้น นี่ไม่ได้หมายความว่ายาดังกล่าวนั้นไม่ได้มีผลช่วยรักษาโรคอย่างใด เพราะอย่างที่บอกเอาไว้แต่แรกว่าคำตอบมันไม่ได้มีเพียงสองคำตอบว่า "ได้" หรือ "ไม่ได้" แต่คำตอบมันคือ "เรายังไม่รู้"

ลำพังการจ่ายยาที่ดูมีความเป็นไปได้ที่อาจจะมีประสิทธิภาพในการช่วยรักษาผู้ป่วยได้ก่อนที่จะได้รับข้อมูลยืนยันอย่างเป็นทางการ ในสถานการณ์ฉุกเฉินนั้น เป็นเรื่องที่สามารถทำได้ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เราควรจะตั้งคำถามกันก็คือ ก่อนที่เราจะออกมาเป็นมาตรการของรัฐสำหรับการจัดการกับผู้ป่วยโควิด-19 ทุกรายนั้น เรามีข้อมูลสนับสนุนตัวเลือกนี้เพียงพอแล้วหรือยัง

หรือที่สำคัญกว่านั้นก็คือ ระหว่างนี้เรากำลังมีการศึกษาแบบ double-blind placebo-controlled กันเต็มรูปแบบควบคู่ไปด้วยหรือไม่? หรือเราเพียงเห็นข้อมูลเบื้องต้นแล้วก็ทึกทักไปเองว่าได้ผลแล้ว และไม่จำเป็นต้องศึกษาเพิ่มเติมอีกต่อไป

อ้างอิง/อ่านเพิ่มเติม:
[1] https://www.nature.com/articles/s41598-021-90551-6
[2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33844528/
[3] https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/Andrographolide-with-covid-19
[4] https://www.facebook.com/matiponblog/photos/a.255101608033386/1634710370072496/
[5] https://mgronline.com/uptodate/detail/9640000048989
[6] https://siamrath.co.th/n/262619

---